Met name bij de iets vroeger geboren baby’s kun je het nog wel eens zien: een vettige, witgrijze laag die de huid van het pasgeboren kindje bedekt. De naam van deze substantie is Vernix caseosa, ook wel huidsmeer genoemd. Hoe langer de zwangerschap duurt, des te minder is Vernix caseosa bij de geboorte aanwezig op de huid van de baby.

Tekst: Lilian Peters

Vernix caseosa bestaat voor 80% uit water, daarnaast uit vetten en eiwitten. Vetten die voor een deel geproduceerd worden door de talgklieren, die bij baby’s tamelijk actief zijn. De overige vetten zijn afkomstig van de hoornlaag van de huid. De meeste eiwitten in Vernix zijn antibacterieel en onderdeel van het natuurlijk afweersysteem. Vernix wordt gevormd op de huid van de foetus vanaf de 27ste week van de zwangerschap. Meestal verdwijnt het voor de geboorte, maar soms is de pasgeboren baby bedekt met huidsmeer of bevindt het zich nog in plooien van de huid. Voor zover we weten, wordt Vernix alleen aangemaakt bij nakomelingen van mensen. Bij andere landzoogdieren is het fenomeen niet bekend.

Infecties

Wat is nu precies de functie van het vettige laagje huidsmeer? Vernix zorgt ervoor dat het vruchtwater tijdens de zwangerschap de huid niet kan binnendringen. Tegelijkertijd verhindert het dat de baby vocht en elektrolyten verliest. Waarschijnlijk beschermen de antibacteriële eiwitten in Vernix de baby tijdens en na de geboorte tegen infecties. Ook vergemakkelijkt Vernix de gang door het geboortekanaal en helpt het huidsmeer vermoedelijk bij de regulering van de temperatuur van de baby na de bevalling.*

Aan het eind van de zwangerschap komt er wat huidsmeer in het vruchtwater terecht. Omdat de baby hier kleine slokjes van binnenkrijgt, en de eiwitten in Vernix lijken op die in moedermelk, vermoeden onderzoekers dat Vernix het maag-darmkanaal van de baby voorbereidt op de moedermelk.*

Humane middelen

In de homeopathie kennen we de zogeheten humane middelen, een groep homeopathische middelen die gemaakt zijn van humane substanties. Hierbij kun je denken aan middelen als Lac humanum (moedermelk), Placenta
of Amniotic fluid (vruchtwater). Het homeopathisch middel Vernix caseosa behoort ook tot deze groep.

Beschermer

De Nederlandse homeopathisch arts Tinus Smits introduceerde het middel Vernix caseosa in de homeopathie. Als homeopathisch middel is Vernix een beschermer op vele niveaus. Volgens Smits is de essentie van het middel onvoldoende afgrenzing van de eigen energievelden ten opzichte van de energie in de buitenwereld. In zijn boek Inspiring Homeopathy licht hij toe wat hij hiermee bedoelt: ‘Het kan zomaar gebeuren dat een persoon in deze staat mensen in de straat passeert en daarbij het verdriet oppikt van iemand die zijn moeder heeft verloren, de haat van iemand die in scheiding ligt, de angst van iemand in moeilijke omstandigheden, de haast van iemand die te laat is en de spanning van een hele stad.’

In het beeld van het homeopathische Vernix past dus een enorme gevoeligheid voor de emoties en energieën van buitenaf en een onvermogen om zich hiervan af te schermen. Met als gevolg dat iemand volkomen overweldigd wordt, zich kwetsbaar voelt of zelfs aangevallen. Alsof er geen grens is tussen diegene en de wereld buiten hem. ‘Het middel Vernix’, schrijft Tinus Smits, ‘kan ons helpen om op alle niveaus in contact te komen met de buitenwereld zonder erdoor overweldigd te worden, en onze eigen gevoelens te onderscheiden van die van anderen zonder ze met elkaar te verwarren.’

Schelp

Ook de Engelse homeopaat Melissa Assilem, die veel onderzoek heeft gedaan naar de groep humane middelen, schrijft in haar boek Gifts of the mother, matridonial remedies of the human family: ‘Vernix is een schelp binnen een schelp binnen een schelp. Het is de substantie die ons beschermt in de baarmoeder en tijdens onze eerste dagen na de geboorte.’

Bescherming

Onze huid is het grootste contactorgaan met de buitenwereld. De beschermlaag van Vernix caseosa vormt als het ware een tweede huid rondom de kwetsbare foetus. Mensen die het homeopathisch middel nodig hebben, hunkeren naar een beschermlaag omdat ze die simpelweg niet hebben. Ze voelen zich slecht op hun gemak in de wereld. Het gebrek aan veiligheid dat ze ervaren, zorgt voor veel stress en ongemak, met als gevolg dat ze zich terugtrekken in zichzelf en zich uitgeput voelen. Ook kunnen ze een sterke noodzaak voelen om alles onder controle te houden.

Zelfgevoel

Het is niet verwonderlijk dat we in het beeld van Vernix allerlei huidproblemen, allergieën en vormen van ‘Environmental illness’ tegenkomen. Hierbij speelt het onvermogen om de eigen afgrenzing met de buitenwereld voldoende te bewaken, vanzelfsprekend een rol. Ook het Chronisch Vermoeidheid Syndroom (CVS) past in het plaatje. Melissa Assilem noemt daarnaast het gebruik van Vernix in de behandeling van het Autistisch
Spectrum Syndroom en seksueel misbruik. Wat betreft het mentale beeld: Bij mensen die Vernix voorgeschreven krijgen, is er geen sterk zelfgevoel, er is zelfs vaak sprake van een verlies aan identiteit. Bij mensen die goed op Vernix reageren, zien we vaak een vermenging met – en een zich verliezen in – andermans energie. Overigens is dat laatste een kenmerk van bijna alle humane middelen.

*BRON: SINGH, G., & ARCHANA, G. (2008). ‘UNRAVELING THE MYSTERY OF VERNIX CASEOSA’, INDIAN JOURNAL OF DERMATOLOGY, 53(2), 54-60.

 

Gelezen in: Homeopathie Magazine HM mei 2019