Darmen zijn de basis van onze gezondheid

‘Rogge, drie keer een feestje’

Gelukkig voor de natuur wordt het half november eindelijk écht herfst. Ons land ligt er verlaten bij. De laatste oogst, van prachtige zonnebloempitten, vond een paar weken geleden plaats. Een enorme zwerm groenlingen en vinken komt elke dag nog even langs om de laatste van de grond te pikken. Ze hebben topmaanden achter de rug met dit overvloedige zonnebloempittenbuffet.

Tekst: Rineke Dijkinga

Groenbemester

Nu de gewassen van het land zijn is het tijd voor onze boer om de groenbemester in te zaaien. Groenbemesters worden ingezaaid omdat de grond bedekt moet blijven tijdens de winter en het voorjaar. Er wordt wel eens gezegd ‘Beschouw moeder aarde als een preutse vrouw waarbij elk stukje huid bedekt moet blijven”. En zo is het! Zeker in deze tijd waarin het weer zo verandert: in november lijkt het nog zomer en bruisen allerlei (on)kruiden de grond opnieuw uit. In de zomer konden de grond en de gewassen de extreme hitte bijna niet aan. En de zware regenbuien die er in het voorjaar en de nazomer waren maakten van de onbedekte grond een soort ‘merengebied’ omdat er zoveel water op bleef staan. Een grond die het jaar rond bedekt is, is voor veel van deze problemen een oplossing. Maar niet alleen hiervoor: ze worden ook gezaaid om het bodemleven in de grond (vergelijk het maar met de miljoenen micro-organismen in onze darmen) te ondersteunen. Zo zorgen zij samen voor gezonde ‘levende bodems’.

Zoals de bacteriën in onze darmen volop gedijen op zo’n 40-50 gram vezels (uit groente, fruit, peulvruchten, volkoren granen etc) per dag, zo doet de bodem dat op plantenmateriaal en hun wortels. In de zomer groeit onze rogge, die het komend half jaar dienstdoet als groenbemester, dan weer uit tot een prachtig gewas van wel 1.5 meter hoog. Als de zon in de zomer ondergaat, geeft dat een sprookjesachtig plaatje. De stengels lijken dan een beetje elfachtig blauw en de aren hebben een superzachte groene kleur. Een feestje om te zien in winter en zomer dus.

Robuuste granen

Feestje drie is om iets lekkers van rogge te maken. Ik ben gek op (peudo) granen als rogge, gerst, haver, emmerkorn, eenkoorn, boekweit etc. Niet alleen omdat ze zo lekker en voedzaam zijn, ook omdat ze zo robuust zijn zodat vooral biologische boeren ze zonder kunstmest en bestrijdingsmiddelen kunnen telen. En dat komt zowel de bodemgezondheid als onze gezondheid ten goede. Niet voor niets kennen we het gezegde “Wij zijn ook wat ons eten at”. Als ons voedsel zijn voedingsstoffen uit een gezonde, levende bodem heeft opgenomen, dan komt dat onze totale vitaliteit en gezondheid ten goede.

Feestje voor je darmen

Voor onze ‘bodem’, daarmee bedoel ik onze darmen, zouden oergranen een plekje mogen herwinnen in ons voedingspatroon. Dat geldt natuurlijk niet als er gezondheidsredenen zijn om dat niet te doen. Maar wist je dat granen zoals rogge, haver en gerst een speciale vezel bevatten? Het zijn vezels die te boek staan als bèta-glucanen. Deze dragen, onder andere, bij aan een gezond cholesterol en een adequaat immuunsysteem.

Zoals de groenbemester de bodem voedt deze winter, zo kunnen dergelijke vezels jouw darmbacteriën voeden. Ik ga nog even op scharrel naar lekkere zoete tamme kastanjes. Ga er een heerlijke rogge ontbijtkoek van maken. Ook deze vezels zijn weer een feestje voor onze darmbacteriën. En goed voor onze darmbacteriën zorgen, is één van de belangrijke troeven om ons immuunsysteem paraat te houden. Dat zetelt immers voor bijna 80% in onze darmen. Blijft altijd bijzonder, die analogie tussen de bodem en onze ‘bodem’. Letterlijk en figuurlijk zijn ze de basis onder onze gezondheid.

 

Rineke