Kanker en homeopathie

Wanneer uzelf of iemand in uw omgeving getroffen wordt door kanker, dan kan dat veel emoties losmaken en vragen oproepen. Wat is kanker eigenlijk, waardoor wordt het veroorzaakt en kan homeopathie een rol spelen bij de behandeling ervan? Arts voor homeopathie Fernand Debats geeft antwoord op deze vragen.

Door Fernand Debats, arts voor homeopathie en redactielid

Kanker is een aandoening waarbij ongecontroleerde celgroei optreedt. Onder normale omstandigheden wordt het proces van celdeling in ons lichaam nauwkeurig gereguleerd. Hoe dat precies gaat, is niet goed wetenschappelijk in kaart gebracht. In ons lichaam vinden per minuut vele miljoenen celdelingen plaats. Dat is nodig voor het onderhoud van onze weefsels. Onze huid en onze slijmvliezen slijten voortdurend af en moeten steeds worden aangevuld. Dit gebeurt zogezegd ‘vanzelf’; cellen klonen als het ware zichzelf.

Een ander belangrijk proces is de celdifferentiatie. Dit is een soort celdeling waarbij de nieuwgevormde cel andere taken en functies gaat vervullen dan de uitgangscel. Zo hebben we in ons beenmerg ‘stamcellen’ die zich kunnen ontwikkelen tot rode of witte bloedlichaampjes, bloedplaatjes of cellen van het immuunsysteem. Celdifferentiatie treedt ook op bij het ontstaan van een nieuwe mens in de baarmoeder. Elke mens ontstaat uit slechts één cel, de door het zaad van de vader bevruchte eicel van de moeder. Uit deze ene cel ontstaan de zestig biljard cellen van ons volwassen lichaam, waarvan er vele zeer gespecialiseerd zijn in een specifieke taak. Een zenuwcel ziet er heel anders uit en heeft een heel andere functie dan een huidcel of een levercel. Hoe de nieuwe cel ‘weet’ dat zij wat anders moet gaan doen dan de moedercel, is onbekend – een van de raadsels van het leven.

Gestoorde celdeling

Bij celdifferentiatie en celdeling kan het wel eens misgaan. Tijdens de celdeling wordt ons erfelijke materiaal, onze genen, dat in de vorm van opgekruld DNA als chromosomen in de kernen van onze lichaamscellen zitten, verdubbeld. Tijdens deze verdubbelingsprocedure is een cel buitengewoon kwetsbaar en gevoelig voor stoorinvloeden. Wanneer de verdubbeling van de chromosomen ingrijpend verstoord wordt, krijgt de nieuwe cel een afwijkend pakketje genen mee en dan kan het zijn dat zo’n cel zich gaat onttrekken aan de mechanismen die de celdeling en -differentiatie controleren, met als gevolg dat er een hele kluit van afwijkende cellen ontstaat, de tumor. Niet elke vorm van kanker vormt tumoren, zo is er bij bloed- en lymfekanker sprake van in het bloed en de lymfe circulerende losse kankercellen. De invloeden die leiden tot gestoorde celdeling noemen we kankerverwekkende factoren ofwel carcinogene of oncogene invloeden. De bekendste zijn ioniserende straling, zoals die vrijkomt bij ongelukken met kernreactoren zoals onlangs in Japan. Daarnaast zijn er talloze onnatuurlijke stoffen, met name de door de ‘chemische revolutie’ in de laatste tientallen jaren nieuw gesynthetiseerde chemicaliën.

Kanker komt, zoals u uit het voorafgaande zult begrijpen, het meeste voor in weefsels waarin veel celdelingen plaatsvinden, zoals het beenmerg, waar aan de lopende band bloedcellen en afweercellen gemaakt worden en de huid en de slijmvliezen van het maag-darmkanaal en geslachtsorganen alsmede de klieren die hun producten vrijwel continu afleveren. In weefsels waarin celdeling niet meer mogelijk is, zoals spiercellenen hersencellen, komt veel minder kanker voor. Het precieze mechanisme van het ontstaan van kanker is niet bekend. Men gaat er tegenwoordig van uit dat er meerdere op elkaar volgende stappen van ontregeling werkzaam moeten zijn, men spreekt in dit verband van ‘meerstapscarcinogenese’.

Immuunsysteem

Een grote rol speelt ook ons immuunsysteem. Daarin bevinden zich cellen, de zogenaamde natural killer-cellen (NK -cellen) die het vermogen hebben ontaarde cellen te herkennen en op te ruimen. De wetenschap gaat ervan uit dat er bij al die miljoenen celdelingen per minuut ook onder normale omstandigheden potentiële kankercellen ontstaan en dat die geen tumoren tot gevolg hebben, omdat ze opgeruimd worden door de NK -cellen. Kanker zou dan ontstaan doordat deze NK -cellen niet goed hun werk doen. Kanker is volgens deze opvatting een ziekte van het immuunsysteem. Dit sluit aan bij het feit dat ook overgevoeligheidsreacties en auto-immuunziekten hand over hand toenemen, wat erop wijst dat ons immuunsysteem het zwaar te verduren heeft onder de momenteel in onze wereld heersende omstandigheden. Er zijn ook geleerden die veronderstellen dat de toename van kanker mede een gevolg is van het stelselmatig vaccineren van kinderen met een onrijp immuunsysteem.

Tumoren

We onderscheiden goedaardige en kwaadaardige tumoren of gezwellen. De naam kanker wordt meestal alleen gebruikt voor kwaadaardige tumoren. De belangrijkste kenmerken van kwaadaardigheid zijn infiltratieve groei, dat wil zeggen dat een tumor dwars door omgevende weefsels heen groeit, en uitzaaiing ofwel metastasering, waardoor op andere plaatsen in het lichaam nieuwe tumoren ontstaan. Die uitzaaiingen gaan voornamelijk via de bloedbaan en via de lymfebanen.

Tussencelstof

Het bestuderen van kanker door de moderne wetenschap spitst zich toe op het onderzoeken van de kankercellen. Dat is begrijpelijk, omdat de ziekteleer die in de westerse geneeskunde wordt aangehangen, gebaseerd is op de zogenoemde cellulairpathologie.

Deze ziekteleer, ontwikkeld door de Duitse arts Rudolf Virchow, borduurt voort op de stelling dat de cel de kleinste levende eenheid is. Dit hangt samen met de manier waarop de biologie leven definieert. Leven, zo heet het, wordt gekenmerkt door groei en differentiatie, zelfregulatie van herstel, stofwisseling, ademhaling en voortplanting. De kleinste eenheid die dat kan, zijn eencellige organismen. In de reguliere wetenschap wordt opvallend weinig aandacht besteed aan de rol die de tussencelstof speelt bij regulerende processen van het leven. Onze lichaamscellen liggen niet strak tegen lkaar aan, maar er zit vloeistof tussen, de tussencelstof ofwel het interstitium. Het wordt langzaamaan duidelijk dat dit interstitium een grote rol speelt bij de communicatie tussen cellen en bij het uitwisselen van stoffen. Ik acht de kans dat de verklaring voor het ontstaansmechanisme van kanker in de werking van het interstitium wordt gevonden vele malen groter dan dat ze gevonden wordt in kankercellen zelf.

De technologische behandeling van kanker bestaat uit het wegnemen van de tumor, wanneer dat mogelijk is, het bestralen van tumoren en metastasen, en daarnaast het toedienen van cytostatica – dat zijn stoffen die celdeling remmen of tegengaan. Verder zijn sommige tumoren, zoals bepaalde borstkankers en prostaatkanker, met hormonen te beïnvloeden. De meeste bijwerkingen bij deze behandelingen veroorzaken de cytostatica. Deze remmen namelijk alle celdelingen, zodat ook weefsels die een nuttig soort celdeling aan de dag leggen, worden geremd. Dit levert onder andere problemen op in het maag-darmstelsel en aan de huid, zoals de bekende haaruitval, die zo’n beetje het ‘handelsmerk’ van de chemokuren is geworden.

Alternatief

De niet-reguliere behandeling van kanker staat in Nederland zwaar onder druk. Het boek Oncologie onder redactie van prof. dr. C.J.H. van de Velde e.a. geldt als naslagwerk voor huisartsen en medische studenten. In dit boek worden tien van de zevenhonderd bladzijden gewijd aan ‘het gebruik van niet-reguliere behandelwijzen voor kanker naast de reguliere behandeling’. Over behandeling van kanker anders dan, dus niet ‘naast’, de reguliere behandeling wordt niet gerept. Dit geeft aan hoe de stand van zaken in Nederland is. Formeel moet ik als arts bij de behandeling van kankerpatiënten ook beginnen met de mededeling dat het effect van homeopathie niet wetenschappelijk bewezen is en moet ik de patiënt erop wijzen dat hij zich beter regulier kan laten behandelen. Dit heeft tot gevolg dat de behandeling van kankerpatiënten door CAM -artsen (CAM = complementaire en alternatieve geneeskunde – red.) zich toespitst op het optimaliseren van de algemene lichamelijke en geestelijke conditie van de regulier behandelde patiënt en op het behandelen van de bijwerkingen.

De therapievormen die daarvoor in Nederland het meest op de voorgrond treden, zijn de homeopathie en de niettoxische tumortherapie. Artsen die deze laatste vorm van therapie toepassen, verenigd in de VNTT (voorheen de ‘Moermanartsen’), maken onder andere gebruik van hoge doses vitaminen en mineralen en stoffen waarvan uit wetenschappelijk onderzoek gebleken is dat ze effect hebben op de verdere ontwikkeling en met name op het weer terugkomen van kanker. Immers, het probleem van kanker is niet zozeer dat je het hebt, maar dat je het krijgt. Er zijn talloze natuurlijke stoffen die een gunstige werking hebben bij kanker. In Onkologie Integrativ, waaraan ruim 65 auteurs meewerkten, waarvan ongeveer de helft hoogleraren aan Duitse universiteiten, worden er tientallen genoemd, naast een reeks van aanvullende therapeutische mogelijkheden.

Literatuur

Er wordt veel gepubliceerd over niet-reguliere benaderingswijzen van kanker. Ik kan dat in het kader van dit artikel niet allemaal bespreken. Enkele leestips volgen. A Homoeopathic Approach to Cancer door de Indiër A.U. Ramakrishnan en de Amerikaanse Catherine Coulter geeft een ook in Nederland veel toegepaste homeopathische benadering bij kanker. Engelbert Valstar schreef het belangrijke Voedingsinterventie bij kanker. De invloed van voeding bij het ontstaan van kanker en de heilzame werking van zorgvuldig gekozen voeding bij de behandeling ervan wordt door de reguliere geneeskunde stelselmatig gebagatelliseerd en doodgezwegen. En dan het min of meer provocerende Chemo? Of kan ik zélf kiezen van Henk Trentelman, een ervaringsdeskundige aan het woord. De Zwitserse arts voor homeopathie Dario Spinedi, die aan het hoofd staat van de homeopathische afdeling van de Clinica Santa Croce in het Zwitserse Orselina, heeft internationaal de aandacht op zich gevestigd met de behandeling van kankerpatiënten. Voor degenen die een gedegen werk willen lezen over de mogelijkheden van homeopathie bij de behandeling van kanker, is zijn boek Kankerbehandeling in de homeopathie een absolute aanrader. Voor een interessante ‘alternatieve visie’ leze men: Kanker is geen ziekte van Andreas Moritz. En last but not least: in 1995 publiceerden de journalisten Caryle Hirshberg en Marc Barasch Remarkable Recovery, in het Nederlands vertaald als Spontane genezing. Hierin geven zij, zoals het goede journalisten betaamt, een gedegen overzicht van beschreven spontane genezingen van kanker en de manier waarop deze inde reguliere wereld worden doodgezwegen. Een hart onder de riem van alle kankerpatiënten.