Onderzoek: Meta-analyse van 89 studies: effect homeopathie is groter dan placebo

We bespreken de meta-analyse van 89 studies door Linde (1997) waarin werd onderzocht of het effect van homeopathie groter is dan placebo. Niveau van bewijs: I.

Onderzoek

Is het effect van homeopathie aangetroffen in gerandomiseerde gecontroleerde klinische studies (RCT’s) gelijk aan het effect gevonden voor placebo?

Onderzoeksmethode

Meta-analyse; hierin voldeden van de 185 gevonden, internationaal gepubliceerde onderzoeken 119 studies aan de onderzoekscriteria. Van deze 119 studies waren 89 studies geschikt voor meta-analyse. Ze werden door twee reviewers onafhankelijk van elkaar op kwaliteit onderzocht en geanalyseerd.

Belangrijkste resultaten

Als de onderzoekers naar alle 89 studies keken, was de kans om met homeopathie te genezen groter ten opzichte van de kans om met placebo te genezen (Odds ratio 2,45 (95% CI 2,05, 2,93)). Het verschil was statistisch significant. Indien alleen de 26 betrouwbaarste studies werden meegenomen in de analyse, was de kans om met homeopathie te genezen ten opzichte van placebo statistisch significant, maar iets minder groot (Odds ratio 1,66 (95% CI 1,33, 2,08).

Conclusies en aanbeveling

De conclusie luidde: ‘De resultaten zijn niet verenigbaar met de hypothese dat de effecten van homeopathie volledig te wijten zijn aan placebo’. Na correctie voor publicatiebias bleef deze conclusie overeind. Ook deze groep onderzoekers beveelt vervolgonderzoek aan (het is voor onderzoekers gebruikelijk om een aanbeveling voor vervolgonderzoek op te stellen).

Bron

Linde K., Clausius N., Ramirez G., Melchart D., Eitel F., Hedges L.V., Jonas W.B. Are the clinical effects of homoeopathy placebo effects? A meta-analysis of placebo-controlled trials. The Lancet 1997; 350, p. 834-843.

Niveau van bewijs: I

Een meta-analyse is een optelsom van uitkomsten van een aantal te beoordelen onderzoeken, waarbij de uitkomsten gezamenlijk, als totaliteit worden geanalyseerd. Een systematische review is een systematisch overzicht van onderzoeken over een bepaald onderwerp. In de hiërarchie van Evidence Based Medicine is een positieve uitkomst bij een systematische review of meta-analyse van placebo-gecontroleerde trials de hoogste vorm van ‘bewijs’. De uitkomst hiervan levert robuust wetenschappelijk bewijs voor een bepaalde behandeling. Het effect van homeopathische middelen bij allerlei indicaties is onderzocht met diverse meta-analyses en systematische reviews. De meeste meta-analyses van placebo-gecontroleerde homeopathische studies toonden aan dat het klinisch effect van homeopathische middelen niet uitsluitend was toe te schrijven aan het placebo-effect. De meta-analyse van Linde is daar een van.