Onderzoek: Homeopathie en premenstruele klachten (PMS)

Samenvatting

Premenstruele klachten zijn een probleem, waaraan naar schatting ruim 15% van de Nederlandse vrouwen in de leeftijd van 15 tot 45 jaar in meerdere of mindere mate lijdt. Wanneer u hier last van heeft dan kunnen uw klachten variëren van ernstige prikkelbaarheid, spanningsgevoel, somberheid tot hoofdpijn. Mogelijk heeft u klachten in de periode vóór de menstruatie. Bij matige tot ernstige klachten is er sprake van premenstrueel spanningssyndroom (PMS). Bij een aantal vrouwen wordt de diagnose Premenstruele dysfore stoornis vastgesteld (PMDD), waarbij ernstige depressieve symptomen op de voorgrond staan. PMS en PMDD bezorgen vrouwen veel last, kunnen leiden tot relatieproblemen, werkverzuim of verminderde arbeidsproductiviteit.

Er zijn geneesmiddelen voor ernstige PMS en PMDD. Van een bepaald type antidepressivum en een combinatie-anticonceptiepil is aangetoond, dat zij klachten bij PMDD of zware PMS kunnen verlichten. Deze behandelingen zijn echter vaak onbevredigend en na staken van de behandeling kan terugval optreden. Bovendien zijn ze niet geschikt voor vrouwen met lichte tot matige symptomen en zijn er vrouwen, die de voorkeur hebben voor een meer natuurlijke benadering. Veel vrouwen met matige tot ernstige premenstruele symptomen worden tot nu toe niet of onvoldoende behandeld.

Uit onderzoek blijkt dat een homeopathische behandeling een veilig en effectief alternatief zou kunnen bieden (Yakir et al., 2001[4]). Naar de effectiviteit van homeopathie bij PMS is onderzoek gedaan, ook in Nederland (C. T. Klein-Laansma et al., 2010 [1]).

 

Inleiding

Premenstruele klachten zijn bij veel mensen bekend onder de afkorting PMS. PMS komt veel voor en er is nog geen bevredigde medische behandeling beschikbaar. In een gerandomiseerde dubbel-blind gecontroleerde studie werd daarom het effect onderzocht van homeopathie bij premenstruele klachten. (Dit is een onderzoek waarbij deelnemers speciaal voor het onderzoek worden geselecteerd en vervolgens willekeurig verdeeld tussen de behandel- en placebogroep. Daarnaast weten zowel de deelnemers als de behandelaren niet of iemand nu een nepmiddel krijgt of het echte middel). De homeopathische behandeling werd individueel toegepast volgens de klassieke methode.

( Dit is een behandeling waarbij het homeopatisch middel speciaal wordt gekozen. Deze behandeling is dus geïndividualiseerd; iedere deelnemer kan een ander middel krijgen, afgestemd op zijn of haar unieke persoon).

 

Methode

In deze studie deden 20 vrouwen mee in de leeftijd tussen 20 en 48 jaar. De studie werd uitgevoerd in het Hadassah ziekenhuis in Jerusalem, Israël. Drie maanden na aanvang van de studie werden de vrouwen terug gezien. De homeopathiegroep werd vergeleken met een placebo groep (deze groep kreeg een nepmiddel).

Vrouwen konden meedoen onder de volgende voorwaarden:
– Ze hadden geen ander duidelijk lichamelijk of geestelijk probleem,
– ze hadden een duidelijke diagnose van PMS,
– hun leeftijd lag tussen 20- 50 jaar.
De belangrijkste meting werd gedaan volgens een vragenlijst specifiek gericht op PMS. Deze vragenlijst was samengesteld uit 38 symptomen en in zes categorieën, onderverdeeld als: pijn, functie, eetlust, reacties van ons zenuwstelsel, vochthuishouding en psychische klachten. Daarnaast kreeg iedere deelnemer twee psychologische vragenlijsten om de behandeling van homeopathie beter te kunnen onderscheiden van een placebo behandeling. De gegevens werden verzameld in drie fasen, dat was 2 maanden vóór de behandeling en de inname van het homeopathisch middel, op het tijdstip van behandeling en inname van het middel en drie maanden na de inname van het middel (de follow-up). Sommige vrouwen werden geïnterviewd na 5 maanden na inname van het middel. Er werd gebruik gemaakt van een voorselectie meest gebruikte homeopathische middelen bij PMS, dat waren Lachesis, Natrium muriaticum, Sepia, Nux vomica en Pulsatilla.

 

Resultaat

Uit de 214 vrouwen die wilden deelnemen aan het onderzoek, kwamen 23 vrouwen daadwerkelijk in aanmerking om mee te mogen doen. Dertien vrouwen werden toegewezen aan de behandelgroep, tien vrouwen werden toegewezen aan de placebogroep. Negentien van de drieëntwintig vrouwen die deelnamen aan de studie hebben de studie afgemaakt.

Bij alle PMS symptomen liet de behandeling met homeopathie een verbetering zien in vergelijking met de placebogroep. De grootste verbetering was te zien in de vochthuishouding. Ook bij de functionele en psychische klachten werd een aanzienlijke verbetering gemeten. Het symptoom ‘eetlust’ reageerde het minst op homeopathie.

De gemiddelde score voor menstruatieklachten veranderde in de homeopathiegroep van 0.44 naar 0.13. De gemiddelde score in de placebogroep veranderde van 0.38 tot 0.34. Verbetering van meer dan 30% werd gevonden bij 90% van de vrouwen in met de homeopathische behandeling en in 37,5% van de controlegroep. Het effect van de homeopathische behandeling ten opzichte van een placebo wordt op basis van die gegevens berekend op 59%. Psychologische testen sluiten uit dat deze resultaten zijn verkregen door suggestie. Er werden in de zeven dagen voorafgaande aan de menstruatie aanzienlijk minder pijnstillers gebruikt in de homeopathiegroep. Vijf maanden na de behandeling was het gunstige effect van homeopathie nog steeds meetbaar.

 

Conclusie

Klassieke homeopathie lijkt effectief te zijn bij vrouwen met PMS. De omvang van de studie was klein en daarom werden kleine verschillen verwacht. Door de hoge, positieve uitkomst ten gunste van homeopathie wordt door de onderzoekers geconcludeerd dat vervolgonderzoek naar de werking van homeopathie bij PMS onder grotere groepen vrouwen noodzakelijk is. Het zwakkere punt van deze studie is de kleine onderzoeksgroep. Het sterke punt van deze studie is dat werkelijk het specifieke effect van het homeopathische middel is gemeten doordat het een gerandomiseerd dubbel blind placebogecontroleerd onderzoek is.

 

Lees hier het gehele onderzoek

Yakir 2001 (pdf)

 

Verder onderzoek naar homeopathie bij premenstruele klachten

Het Louis Bolk Instituut te Zeist is in 2012 een internationaal onderzoek gestart in Nederland, Duitsland en Zweden om de resultaten van  homeopathie bij premenstruele klachten in kaart te brengen. Het onderzoek loopt tot 2015 (C. Klein-Laansma, Pierre Jansen, van Tilborgh, van Vliet, & Jong, 2014 [2]). Uit vooronderzoek blijkt een gunstig effect van homeopathie bij PMS (C. T. Klein-Laansma et al., 2010 [1]).

In dit vooronderzoek werden Nederlandse vrouwen, die wilden deelnemen, uitgebreid gescreend op de officiële diagnose PMS (Premenstrueel syndroom) of PMDD (Premenstrual dysphoric disorder). Als ze daaraan voldeden werden ze bij één van de twee behandelgroepen ingedeeld. Dan vergeleken de onderzoekers de resultaten in de twee groepen met elkaar: de eerste kreeg de gebruikelijke behandeling bij de huisarts, de tweede kreeg aanvullend op wat ze al gebruikten, een homeopathische behandeling. De deelnemers hielden hun symptomen en welbevinden bij en bespraken die regelmatig met hun arts. Een vragenlijst voor de deelnemers bevatten 123 vragen, die mogelijk verwezen naar een homeopathisch geneesmiddel voor PMS. De geselecteerde geneesmiddelen waren Nat-muriaticum, Lachesis, Cimicifuga, Lac caninum, Pulsatilla, Calcium Carbonicum, Lilium tigrum, Magnesium phosphoricum, Magnesium carbonicum en Phosphorus. Twintig homeopathische artsen deden mee aan het onderzoek. Van 30 patiënten werden bruikbare gegevens ingevoerd. Bij 12 patiënten daalden PMS met 50%, bij 6 patiënten met 30-50% en bij 12 patiënten daalde de score minder dan 30% (C. T. Klein-Laansma et al., 2010 [1]).

In een Duitse studie werden gedurende 2 jaar 128 vrouwen gevolgd met een pijnlijke menstruatie. De ernst van de menstruatieklachten verbeterden aanzienlijk door de homeopathische behandelingen, tot wel 50%. Ook hun kwaliteit van leven verbeterde. In het gebruik van hun medicatie werd weinig verandering gezien. Wel werd minder gebruik gemaakt van andere vormen van behandeling (Witt, Ludtke, & Willich, 2009 [3]).

 

Bronnen:

[1] Klein-Laansma, C. T., Jansen, J. C., van Tilborgh, A. J., Van der Windt, D. A., Mathie, R. T., & Rutten, A. L. (2010). Semi-standardised homeopathic treatment of premenstrual syndrome with a limited number of medicines: feasibility study. Homeopathy, 99(3), 192-204. doi: 10.1016/j.homp.2010.05.007

[2] Klein-Laansma, Christien, Pierre Jansen, Jean, van Tilborgh, Anita, van Vliet, Marja, & Jong, Miek. (2014). Towards an evidence-based homeopathic treatment for PMS. Homeopathy, 103(1), 72-73. doi: 10.1016/j.homp.2013.10.025

[3] Witt, C. M., Ludtke, R., & Willich, S. N. (2009). Homeopathic treatment of patients with dysmenorrhea: a prospective observational study with 2 years follow-up. Arch Gynecol Obstet, 280(4), 603-611. doi: 10.1007/s00404-009-0988-1

[4] Yakir, M., Kreitler, S., Brzezinski, A., Vithoulkas, G., Oberbaum, M., & Bentwich, Z. (2001). Effects of homeopathic treatment in women with premenstrual syndrome: a pilot study. British homoeopathic journal, 90(3), 148-153. http://onlinelibrary.wiley.com/o/cochrane/clcentral/articles/810/CN-00349810/frame.html doi:10.1038/sj/bhj/5800491