Onderzoek: Homeopathie bij dieren

Onderzoek Mathie & Clausen, 2015

Samenvatting

Net als bij mensen is het mogelijk om bij dieren homeopathie als geneeswijze toe te passen. In Nederland werken ongeveer veertig dierenartsen volgens principes van de homeopathie (In de homeopathie wordt ieder organisme, mens of dier, gezien als een samenhangend geheel. Als een dier ziek is, is er sprake van een verstoring van het hele organisme en niet alleen van het lichaamsdeel met klachten. Bij de behandeling wordt dan ook het dier als geheel behandeld.) Daarnaast zijn homeopathische producten vrij verkrijgbaar voor de verzorging van huisdieren.

Hoewel homeopathie al jaren in verschillende landen wordt ingezet voor genezing van dieren, is er eigenlijk nog niet zo heel veel wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd. Onderzoekers Dr. Robert Mathie, adviseur onderzoek en ontwikkeling bij de British Homeopathic Association (BHA) en Dr. Jürgen Clausen werkzaam voor de Carstens Foundation, Duitsland hebben voor het eerst in de dierengeneeskunde een systematisch overzicht opgesteld van de beste studies. Uit de analyse van Mathie en Clausen blijkt dat –hoewel de conclusies met enige voorzichtigheid moeten worden geïnterpreteerd- homeopathie bij dieren in het algemeen beter werkt dan placebo (of de behandeling waarmee homeopathie in de studie vergeleken werd) (Mathie & Clausen, 2015) (Mathie, Hacke, & Clausen, 2012) (Mathie & Clausen, 2014).

 

Inleiding

Werkt homeopathie nu wel of niet bij dieren? Dat was de vraag in deze meta-analyse.

Om uitsluitend het specifieke effect van een homeopathisch middel te vinden, zijn studies in de vorm van een gerandomiseerde gecontroleerde trial (RCT) de meest gangbare vorm. Hierin wordt het effect van een homeopathisch middel bij een groep dieren vergeleken met de werking van een placebo òf met een andere behandeling in een vergelijkbare groep dieren. Een meta-analyse is een samenvatting van verschillende RCT’s. Het voordeel van een meta-analyse is dat een groot aantal kleine studies bij elkaar worden opgeteld en samengevat om te zien wat er nu ècht aan werking van homeopathie is. Doordat er met meer gegevens wordt gewerkt, kun je betrouwbaardere uitspraken doen.

 

Methode

Alle RCT’s naar homeopathie bij dieren (tot aan 2012) zijn verzameld. Een deel van deze studies is geselecteerd en meegenomen in de systematische analyse. Ook studies waarbij homeopathie uit voorzorg werd gegeven- om ziekte te voorkomen- werden in de analyse meegenomen.

Homeopathie kent verschillende methoden; de geïndividualiseerde, klassieke methode en de klinische methode. Bij de klassieke methode wordt een homeopathisch geneesmiddel speciaal afgestemd op het individu (dus het dier). Bij de klinische methode wordt de samenstelling van het homeopathische geneesmiddel bepaald door de ziekte van het dier. Er wordt een cocktail van verschillende middelen standaard aan ieder dier gegeven. In deze review zijn studies met beide methoden meegenomen.

De geselecteerde RCT’s zijn  ieder op verschillende facetten systematisch en door beide onderzoekers op onafhankelijke wijze beoordeeld. Er is bijvoorbeeld, in verband met partijdigheid, gekeken of het onderzoek werd gesponsord door de industrie. En er werd gekeken of het onderzoek wel op een geldige manier werd uitgevoerd, dus of je kunt vertrouwen op het bewijs. Onderzoekers brachten zo de zwakke en sterke kanten van iedere studie in kaart en gaven hier een overzicht van.

 

Resultaten

Achttien RCT’s zijn geselecteerd. De achttien studies bestudeerden verschillende aandoeningen bij dieren. Vier studies zijn uitgevoerd naar uierontsteking bij koeien. Andere studies onderzochten de werking van homeopathie op de groei en ontwikkeling, op de voortplanting en op de afweer van varkens, geiten of koeien. Bij honden is artrose en angst voor vuurwerk onderzocht. Twee studies gaan over diarree bij koeien of biggetjes.

Vijftien van de achttien studies naar homeopathie bij dieren zijn meegenomen in de analyse. Uit de analyse blijkt dat herstel bij dieren 1.7 keer waarschijnlijker is, als de dieren met homeopathie zijn behandeld (ten opzichte van placebo of een andere behandeling). Sommige van de vijftien studies zijn echter niet zo goed uitgevoerd. Daardoor kun je niet honderd procent vertrouwen op wat deze studies  zeggen over de werking van homeopathie bij dieren.

Als er alleen gekeken werd naar betrouwbare studies dan was het effect voor homeopathie er nog steeds, maar groter. Herstel bij dieren door homeopathie werd dan 2.6 keer waarschijnlijker ten opzichte van placebo. Voorzichtigheid is geboden met interpreteren omdat het hier om slechts twee studies ging. De uitkomst van de ene studie is, dat homeopathie effectief is ter preventie van diarree bij biggen (Camerlink, Ellinger, Bakker, & Lantinga, 2010). De andere studie over homeopathie bij melkklieronsteking onder vee laat zien dat het onduidelijk is of homeopathie effectief is (Hektoen, Larsen, Odegaard, & Loken, 2004).

Vooral de studie waarbij klinische homeopathie ter voorkoming van een luchtweginfecties werd gegeven aan biggetjes laat positieve resultaten zien. Het was voor biggetjes in de homeopathie groep 3.9 keer minder waarschijnlijk een luchtweginfectie te krijgen, ten opzichte van biggetjes in de antibioticagroep (Albrecht & Schütte, 1999) .

 

Conclusie

Het lijkt erop dat homeopathie bij dieren meerwaarde heeft boven placebo. Omdat er weinig studies zijn gedaan en omdat maar twee studies echt goed uitgevoerd zijn, kan dit alleen heel voorzichtig en met kanttekeningen worden geconcludeerd. De basis voor verder onderzoek is met deze review gelegd.

 

Lees hier het gehele onderzoek

Onderzoek: Mathie & Clausen, 2015

 

Verder onderzoek naar homeopathie en veeteelt

In een andere RCT werden koeien met een uierontsteking bestudeerd. Drie groepen koeien werden vergeleken met elkaar: één werd behandeld met antibiotica, één met placebo en één werd behandeld met homeopathie. Zowel de antibioticabehandeling als de homeopathiebehandeling gaven gunstige resultaten, maar het is onduidelijk of dit toeval is. De studie moet herhaald worden met meer koeien omdat er nu te weinig koeien in de studie waren om daadwerkelijk een verschil te kunnen vaststellen (Hektoen, Larsen, Odegaard, & Loken, 2004)⁠.

Tenslotte is een studie uitgevoerd naar onvruchtbaarheid bij stieren. De stieren werden individueel behandeld met homeopathie waardoor de middelen van elkaar verschilden. De kwaliteit van het sperma werd door homeopathie verbeterd na 3 dagen van behandeling (de Souza, Costa-e-Silva, Macedo, Soares, & Zúccari, 2012). ⁠De uitkomsten van deze onderzoeken geven in ieder geval aanleiding om meer onderzoek te gaan doen naar homeopathie in de veeteelt.

 

Bronnen

Camerlink, I., Ellinger, L., Bakker, E. J., & Lantinga, E. A. (2010). Homeopathy as replacement to antibiotics in the case of Escherichia coli diarrhoea in neonatal piglets. Homeopathy : The Journal of the Faculty of Homeopathy, 99(1), 57–62. doi:10.1016/j.homp.2009.10.003

De Souza, M. F. A., Costa-e-Silva, E. V, Macedo, G. G., Soares, B. D., & Zúccari, C. E. S. N. (2012). The effect of individualized homeopathic treatment on the semen quality of bulls with reproductive disorders: a case series. Homeopathy : The Journal of the Faculty of Homeopathy, 101(4), 243–5. doi:10.1016/j.homp.2012.08.003

Hektoen, L., Larsen, S., Odegaard, S. A., & Loken, T. (2004). Comparison of Homeopathy, Placebo and Antibiotic Treatment of Clinical Mastitis in Dairy Cows – Methodological Issues and Results from a Randomized-clinical Trial. Journal of Veterinary Medicine Series A, 51(9-10), 439–446. doi:10.1111/j.1439-0442.2004.00661.x