Blog

Gezonde planten door de eeuwen heen

We dragen allemaal het verleden met ons mee. Mijn verleden gaat terug naar mijn oma’s en opa. Daar kan ik iets over vertellen en iets over schrijven. Om verder terug te keren in de geschiedenis heb ik de literatuur nodig. Dan wordt dat verleden voelbaar. Ik kan me inleven in oude culturen, zoals ik me ook kan inleven in het beeld van mijn opa als koetsier voor de huisarts.

Planten als basis voor zelfzorgmiddelen
De eerste culturen leefden veel dichter bij de goddelijke wereld dan wij nu doen. Dat kun je bijvoorbeeld lezen in de Griekse mythen. Uit die tijd dateert ook onze plantenkennis. Hippocrates is daar mee bezig geweest en heeft ook wel wat opgeschreven. Je kunt stellen dat planten de basis waren voor allerlei zelfzorgmiddelen, bijvoorbeeld tegen hoofdpijn, keelpijn en maagirritaties. Tegenwoordig heeft nog één op de vier medicijnen een plant als basis. Onderzoek van traditionele geneeswijzen en plantenkennis van inheemse volkeren liggen daaraan ten grondslag. Eeuwenlang hebben mensen de geneeskrachtige eigenschappen van planten bestudeerd en vastgelegd.

Afhankelijk van de natuur
Volksgeneeskunde is veelal gebaseerd op intuïtie en overlevering. De mens leefde vroeger dicht bij de natuur, had veel meer belangstelling voor alles wat om hem heen gebeurde en leefde. Hij was veel meer afhankelijk van de natuur. De jagende mens ging op zoek naar levende dieren. Tegelijkertijd gingen de vrouwen het bos in en kwamen terug met eetbare planten, vruchten en bessen. Daardoor ook begreep de mens veel zaken door eigen vinding, als het ware bij ingeving. Die kennis groeide met elke generatie, ook wat betreft de toepassing van geneeskrachtige planten en het vervaardigen van allerlei huismiddeltjes.

Salade van daslook en zevenblad
Planten halen hun kracht uit de aarde en nemen ook zonne-energie op. Met deze opgestapelde kracht worden hun genezende of schadelijke werking en hun gebruik in de magie verklaard. De invloed van de zonne-energie is duidelijk waarneembaar om ons heen. Bovendien kunnen we die zonne-energie eten, bijvoorbeeld in een frisse salade met de jonge bladeren van brandnetel, daslook, paardenbloem of zevenblad.

Eten uit de natuur
Als ik de reclames van de supermarkt mag geloven, dan dient het gemak de mens: allerlei pakketten met ingrediënten voor maaltijden worden aangeboden. Is dat te veel werk, dan zijn er nog de kant-en-klaar maaltijden. Dat is even iets anders dan weer als jagende mens op zoek te gaan naar eetbare kruiden in de natuur. Wellicht geeft dit laatste trouwens wel meer voldoening: de schoonheid van de natuur, het buitenleven, het zelf bereiden van een maaltijd met planten die je zelf gevonden en geplukt hebt.

Bij Hortus Alkmaar staan een heleboel van die planten. Onze zintuigen worden aangesproken bij hun aanblik, maar om de planten te plukken moeten we elders zoeken.

Ger Augustus
Rondleider Hortus Alkmaar

hortusalkmaar.nl