Blog

Een netelige tekst!

In deze tijd zal het niet zo zijn dat de grote brandnetel in de urine wordt gelegd om een prognose met betrekking tot je gezondheid te stellen. Bleef de netel een dag en een nacht groen, dan was het een teken van spoedige genezing. Verschrompelde de brandnetel echter, dan was alle hoop verloren.

Nee, we leven niet meer in de Middeleeuwen. Onze kennis van de weldaad van planten is afkomstig uit het verleden. Ervaringen met het gebruik van planten kunnen we zelf opdoen. Het ligt op het eerste oog niet voor de hand, maar de brandnetel is goed te gebruiken.

De brandnetel draagt niet voor niets deze naam. Het branden doet zich voor als de huid in aanraking komt met het onschadelijke netelgif. Dat bestaat hoofdzakelijk uit mierenzuur. De wand van de flesvormige brandharen is bros en breekt bij aanraking af. Een puntje met scherpe kanten blijft gemakkelijk in de huid zitten.

In de winter hebben we geen last van de brandnetel. Het bovengrondse deel is afgestorven. De kluit met wortels overwintert in de bodem. De wortels wachten onder de grond tot het voorjaar wordt. Nu zie je weer frisse jonge stengels met bladeren uit de grond opkomen. Vooral deze eerste topjes zijn rijk aan vitaminen en mineralen, gezond als thee en lekker in de soep. Je moet de topjes dan wel durven plukken. Zet je handen van beneden naar boven in om de brandnetel beet te pakken. Of gebruik handschoenen. Ben je geprikt? Neem een brandnetelblad, kneus dat en wrijf dat over de pijnlijke plek. Alternatieven zijn er ook: een gekneusd blad van de weegbree of de hondsdraf. Vaak staan ze in de buurt van de brandnetel!

De brandnetel bevat veel stikstof. Dat trekt dieren aan. Voor de meeste planteneters is een verhoging van het stikstofgehalte van positieve invloed op hun groei, overleving en voortplanting. Door van de brandnetel te eten krijgen ze stikstof binnen.

De brandnetel is de waardplant van een aantal vlinders: dagpauwoog, kleine vos, gehakkelde aurelia, atalanta, landkaartje. Ze leggen hun eitjes op de onderkant van het blad. Uit dat eitje komt een larve en die gaat zich helemaal volvreten als rups. Eenmaal vol kruipt de rups in een cocon om uiteindelijk als vlinder het daglicht weer te zien.

De brandnetel is vooral te vinden op grond, die door mensen omgewoeld is: op puinhopen, akker- en boskanten. De brandnetel volgt de activiteit van de mens op de voet. Als je de grond een aantal jaren met rust laat en er komt wat meer structuur in, zal de brandnetel zicht terugtrekken en plaats maken voor andere vaste planten.

In het verleden werden mensen ook wel ‘gemasseerd’ door met een bos brandnetels op de rug te slaan. Net als de brandnetel in de urine zal dit niet erg aanspreken.

Ger Augustus, vrijwillig tuinman in de Hortus.

www.hortusalkmaar.nl