Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek is dementie op dit moment de snelst groeiende doodsoorzaak in Nederland. Dementie is een ziektebeeld waarbij de geestelijke vermogens ernstig zijn afgenomen waardoor mensen moeite krijgen met dagelijkse handelingen. De meest voorkomende oorzaak van dementie is de ziekte van Alzheimer. Op dit moment lijden in Nederland 290.000 mensen aan dementie en de verwachting is dat dit getal in 2040 is opgelopen tot een half miljoen.

Tekst: Lilian Peters

De belangrijkste risicofactoren van dementie zijn:

• Lage mentale activiteit (weinig uitdagingen in werk, hobby, sociale activiteiten en opleiding)
• Roken
• Weinig bewegen
• Depressie
• Hoge bloeddruk (vanaf middelbare leeftijd)
• Diabetes
• Sterk overgewicht (vanaf middelbare leeftijd)

Giftige eiwitten

De ziekte van Alzheimer begint wanneer giftige eiwitten de bloed-hersenbarrière passeren en zich afzetten in de hersenen, zo heeft baanbrekend onderzoek uitgewezen.(1) Deze eiwitten worden beta-amyloïden genoemd – en hoewel de ophoping ervan kenmerkend is voor alzheimer, kon niemand tot voor kort achterhalen hoe de eiwitten in de hersenen terecht konden komen.

Slecht dieet

Onderzoekers van Curtin University in Australië hebben ontdekt dat de eiwitten worden vervoerd door vet-dragende deeltjes, ‘lipoproteïnen’ genaamd. In onderzoek naar muizen ontdekten de onderzoekers dat de toxische eiwitten hun oorsprong vinden in de lever, wat suggereert dat het proces dat uiteindelijk tot alzheimer leidt, begint met een slecht dieet.

Vitamine B12

Door een gezonde leefstijl en met name een gezond dieet is het mogelijk om het risico om alzheimer te krijgen te verlagen. Amerikaans onderzoek heeft bovendien aangetoond dat het innemen van vitamine B12 zou kunnen helpen het risico op de ziekte van Alzheimer te verminderen. (2) De vitamine lijkt de opbouw van bèta-amyloïden te blokkeren – althans, dat is uit onderzoek naar wormen gebleken.

Wormen

Blijkbaar kunnen zelfs wormen alzheimer krijgen. Als dat gebeurt, dan stoppen ze met kronkelen. Bèta-amyloïden kunnen een worm in slechts 36 uur verlammen. Wormen die een ander dieet kregen, bleven wel kronkelen – en dat heeft alles te maken met hun vitamine B12-niveaus, zo hebben onderzoekers van de University of Delaware ontdekt.

Parkinson

Hoewel het moeilijk is om het effect van de vitamine vast te stellen in de complexe systemen van mensen, is het bij wormen gemakkelijk aantoonbaar. Volgens de onderzoekers zou vitamine B12-inname wellicht ook bij mensen kunnen helpen de kans op het ontwikkelen van alzheimer en andere neurodegeneratieve ziekten, zoals Parkinson, te verkleinen.

Bronnen:

(1) Synthesis of human amyloid restricted to liver results in an Alzheimer disease–like neurodegenerative phenotype

(2) Vitamin B12 impacts amyloid beta-induced proteotoxicity by regulating the methionine/Sadenosylmethionine cycle